Γράφει: Δημήτρης Στρατής
Με πορεία χωρίς επιστροφή μοιάζει η επερχόμενη περιβαλλοντική καταστροφή λόγω της ανεξέλεγκτης διαδικασίας ανέγερσης οικιστικών μονάδων, γηπέδου γκόλφ και του Καζίνο θέρετρου στο Ακρωτήρι.
Σε συζήτηση που έγινε την περασμένη Τετάρτη (8/9/2022) στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής διαφάνηκε ότι οι προγραμματισμένες αναπτύξεις έγιναν χωρίς τις απαιτούμενες μελέτες που θα καταδείκνυαν τις οικολογικές επιπτώσεις και θα εισηγούντο μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Από τα έργα που έγιναν και θα γίνουν στου μέλλον, απειλείται κυρίως η προστατευόμενη περιοχή της Αλυκής Ακρωτηρίου η οποία βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα της Σύμβασης Ραμσάρ. Οι αρμόδιες υπηρεσίες τρέχουν, κατόπιν εορτής, να εφαρμόσουν μελέτες που άφησαν στο συρτάρι, με το επίσημο κράτος να παραμένει για άλλη μια φορά ανεξεταστέο στα περιβαλλοντικά θέματα.
Ένας απέραντος βάλτος
Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα, όπως υπέδειξαν εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου (ΟΠΟΚ) είναι η αλλοίωση της υδάτινου ισοζυγίου της περιοχής. Ένα σημαντικό τμήμα της περιοχής εξάπλωσης των φυσικών οικοτόπων της Χερσονήσου Ακρωτηρίου συνδέεται με τους υγροβιότοπους, ενώ το οικοσύστημα της περιοχής είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στη μεταβολή των υδρολογικών συνθηκών.
Κάτοικοι της κοινότητας Ακρωτηρίου παρατηρούν εδώ και αρκετό καιρό το πρόβλημα αφού τα λασπόνερα που δέχεται η Αλυκή, λόγω των μεγάλων έργων έχουν ως αποτέλεσμα να μη ξηραίνεται. Η ζωή των κατοίκων επηρεάζεται δυσμενώς, αφού ήδη στα πρώτα σπίτια της κοινότητάς έφτασαν νερά και παρατηρείται διάβρωση του εδάφους.
Όπως εξηγεί μέσα από υπόμνημα που κατέθεσε στη Βουλή η ΟΠΟΚ το τελευταίο διάστημα η μεγαλύτερη υδρολογική απειλή για το τοπικό οικοσύστημα είναι η αυξημένη ποσότητα των ομβρίων υδάτων που καταλήγει στους υγροβιότοπους, κυρίως λόγω της αλλαγής χρήσης γης, της κατάληψης γης και της σφράγισης που επέφερε η χωροθέτηση, κατασκευή και λειτουργία μεγάλης κλίμακας οικιστικών, παραθεριστικών, εμπορικών και τουριστικών αναπτύξεων εντός της λεκάνης απορροής των Υγροβιότοπων Ακρωτηρίου.
Ως αποτέλεσμα, η περιοχή της Αλυκής Ακρωτηρίου μετατρέπεται από λιμνοθάλασσα κατά τους χειμερινούς μήνες σε έλος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον, η κατασκευή του ταμιευτήρα ύδρευσης του Κούρη, ανάντι της Χερσονήσου Ακρωτηρίου, σε συνδυασμό με τη μειωμένη βροχόπτωση των τελευταίων δεκαετιών και τα αυξημένα επίπεδα άντλησης υπόγειων υδάτων από τον υδροφορέα Ακρωτηρίου, για σκοπούς άρδευσης εντατικών γεωργικών καλλιεργειών, στο παρελθόν είχαν οδηγήσει στη σημαντική υποβάθμιση του οικοσυστήματος, ειδικά του Υγροβιότοπου Ζακακίου και του Λιβαδιού Φασουρίου, λόγω της άμεσης σύνδεσης τους με τον τοπικό υδροφορέα.
Το τμήμα αναπτύξεως υδάτων επιβεβαίωσε ότι μέσα από μετρήσεις στην ποιότητα του νερού που έχουν γίνει η κατάσταση της λίμνης του Ακρωτηρίου είναι «μέτρια». Επιφυλάξεις κατά πόσο η περιοχή ήταν έτοιμη να δεχτεί επιπλέον αναπτύξεις που θα επιφέρουν συσσωρευτικές πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον, εξέφραζε τα προηγούμενα χρόνια και το Τμήμα Περιβάλλοντος
Θυμήθηκαν τη μελέτη δύο χρόνια μετά
Οι αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες σε συνεργασία με ιδιώτη μελετητή, ετοίμασαν τον Ιούλιο του 2020 μια μελέτη για την διαχείριση των ομβρίων υδάτων στην περιοχή (Ολοκληρωμένη Μελέτη Διαχείρισης Ομβρίων στην Περιοχή Λίμνης Ακρωτηρίου – Τσερκέζ Τσιφλίκ) οποία ωστόσο δεν υιοθετήθηκε ποτέ στην πράξη.
Στη μελέτη γίνονται εισηγήσεις για ελαχιστοποίηση του επηρεασμού της άμεσης περιοχής από τη δημιουργία έργων. Μεταξύ άλλων, προτείνεται η αξιολόγηση οποιασδήποτε ενδεχόμενης διαφοροποίησης στην ποσότητα και ποιότητα των όμβριων που καταλήγουν στην Λίμνη ως αποτέλεσμα υλοποίησης αναπτύξεων. Επίσης προωθείται ο προσδιορισμός πιθανών επιπτώσεων στην οικολογική ισορροπία της Αλυκής και ιδιαίτερα στα σημεία εκροών όμβριων απορροών προς αυτή. Περιλαμβάνονται ακόμα προτάσεις για ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών.
Μετά το σάλο που ξέσπασε και τα αιτήματα για αναστολή των αδειών για αναπτύξεις το Τμήμα Περιβάλλοντος δια του διευθυντή του δηλώνει ότι η μελέτη θα προωθηθεί και θα υλοποιηθεί μετά από συνταντήσεις που θα γίνουν εντός του Σεπτεμβρίου. Στις επικείμενες συσκέψεις θα λάβουν μέρος και οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες όπως το ΣΑΛΑ (Λεμεσού), το Τμήμα Υδάτων και το Τμήμα Δημοσίων Έργων.
Τεχνοκρατικές δικαιολογίες
Στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής κυκλοφόρησαν χάρτες που περιλαμβάνουν τις μεγάλες αναπτύξεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ή θα κατασκευαστούν στην περιοχή. Πέραν του Καζίνο, αναμένεται να ανεγερθούν 500 οικιστικές μονάδες και μεγάλο γήπεδο γκολφ.
Σημειώνεται ότι τα σύνορα της προστατευόμενης περιοχής της Αλυκής Ακρωτηρίου συμπίπτουν με τα όρια των Βρετανικών Βάσεων. Σε ερωτήσεις βουλευτών για ποιο λόγο δεν έγιναν μελέτες εκτίμησης του περιβάλλοντος, οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες απάντησαν ότι η περιοχή μετατράπηκε σε οικιστική ζώνη από το 1992 και πως η Κυπριακή νομοθεσία δεν εμπίπτει σε έδαφος των βρετανικών βάσεων. Επί της ουσίας, με τεχνοκρατικές δικαιολογίες το επίσημο κράτος δεν προχώρησε στην διεξαγωγή Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως θα ήταν υποχρεωμένο να πράξει στην περίπτωση που οι αναπτύξεις γίνονταν σε έδαφος που ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Η μελέτη αυτή όπως υπέδειξαν μέλη των περιβαλλοντικών οργανώσεων, θα μπορούσε να διεξαχθεί σε συνεργασία με την Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων. Υπενθυμίζεται άλλωστε, ότι στην περιοχή λειτουργεί και Περιβαλλοντικό Κέντρο που παρακολουθεί την Αλυκή.
Η οικολογική αξία της Αλυκής
Σύμφωνα με καταγγελίες που υποβλήθηκαν στη Βουλή λόγω των έργων έχει καταστραφεί μεγάλος αριθμός δέντρων, κάτι που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα της περιοχής. Ένα ακόμα ζήτημα που προκύπτει είναι ο έντονος φωτισμός που θα υπάρχει, κάτι που θέτει σε κίνδυνο την άγρια ζωή. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων η Χερσόνησος Ακρωτηρίου περιλαμβάνει ένα μωσαϊκό βιοτόπων, το οποίο αποτελείται από 29 σημαντικούς τύπους φυσικών και ημιφυσικών οικοτόπων. Επιπλέον, στην περιοχή απαντώνται περισσότερα από 800 είδη και υποείδη φυτών, εκ των οποίων τα 32 συγκαταλέγονται στο «Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου». Στην Χερσόνησο Ακρωτηρίου βρίσκει κανείς αρκετά και σημαντικά είδη άγριας πανίδας (θηλαστικών, ερπετών, αμφίβιων, εντόμων και ψαριών), εκ των οποίων τα 4 χαρακτηρίζονται ως είδη προτεραιότητας. Απαντώνται επίσης περισσότερα από 300 είδη άγριων πτηνών.
