Νίκος Πετούσης: Ποτέ δεν θυσίασα το κεφάλαιο για το κέρδος

Συνέντευξη: Ζωή Τηλεγράφου
Photo credits: Υβόνη Ζαχαρίου

Ερ: Από το πελεκανιό του πατέρα σας, πώς φτάσατε να ηγείστε μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίας υλικών οικοδομής στην Κύπρο;

Ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν ξυλουργός – επιπλοποιός, είχε όνειρο ζωής να δημιουργήσει το δικό του ξυλεμπορικό κατάστημα και να αναπτύξει μία επιχείρηση την οποία θα παραδώσει στη συνέχεια στα τρία παιδιά του. Έτσι, μόλις ο μεγάλος μου αδερφός, Γιώργος, αποφοίτησε από το γυμνάσιο το 1962, ο πατέρας μου τον έστειλε σε ένα θείο μας μεγαλέμπορο, για να εργαστεί και να εκπαιδευτεί στο αντικείμενο. Δύο χρόνια αργότερα τον κάλεσαν στην Εθνική Φρουρά και αφού ολοκλήρωσε τη θητεία του, μαζί με τον πατέρα μου προχώρησαν στο μεγάλο βήμα. Στις 3 Μαρτίου 1966, άνοιξαν το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης υλικών επιπλοιίας και ξυλουργικής, στην Οδό Αγίου Ανδρέου 207, στη Λεμεσό. Χωρίς κανένα απολύτως κεφάλαιο και με ένα χρεωστικό τραπεζικό δάνειο, ύψους χιλίων λιρών, και αγορά εμπορευμάτων “επί πιστώσει” από άλλα τοπικά καταστήματα, ξεκινήσαμε όλοι μαζί μονιασμένοι για το μεγάλο ταξίδι. Ο δεύτερος μας αδερφός, Σπύρος, κι εγώ, μαθητές ακόμη τότε, καθημερινά σχολνάγαμε και πηγαίναμε κατευθείαν στο κατάστημα για να βοηθήσουμε. Η παρουσία και στήριξη μας ήταν συνεχής και αδιάλειπτη, έως τη στιγμή που, μετά από τη στρατιωτική μας θητεία, ενήλικες πια, αναλάβαμε καθήκοντα στη μικρή μας τότε οικογενειακή επιχείρηση.  

Ερ.: Άρα για σένα η πορεία ήταν αυτονόητη ή μήπως είχες και δικά σου προσωπικά όνειρα;

Ήταν μία δεδομένη πορεία για τα αδέρφια μου και για εμένα γιατί ο πατέρας μας, μας μεγάλωσε με αυτό το στόχο. Εμένα ομολογώ πως με είχε συνεπάρει αυτό το τολμηρό επαγγελματικό βήμα του πατέρα μου και από εκείνη την περίοδο, τόσο για μ,ένα όσο και για τα αδέρφια μου, αποτέλεσε όνειρο ζωής.

Ερ.: Πώς ήταν ο τομέας εκείνη την εποχή;

Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη, καθώς δεν υπήρχαν τράπεζες που εύκολα να δανείζουν χρήματα σ’ αυτούς που τολμούσαν να εμπορευθούν. Οι υπεργολάβοι ξυλουργοί-επιπλοποιοί εξαρτιούνταν πλήρως από τους εργολάβους, κατά πόσο θα τους πλήρωναν ή κατά πόσο θα είχαν χρήματα, στο τέλος της κάθε εβδομάδας να πληρώσουν τους υπαλλήλους τους. Ο πατέρας μου όμως, όπως ανέφερα, από μικρός είχε στόχους, είχε αποφασιστικότητα μα και πείσμα. Ορφανός από μητέρα και στερούμενος τη βασική παιδεία, μόλις είχε φοιτήσει στη δεύτερη τάξη στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του, στα 8 του χρόνια, άφησε το χωριό του, τα Αγρίδια Πιτσιλιάς, και κατέβηκε στην πόλη, να βρει τον θείο του και να μάθει την τέχνη. Στην πορεία του χρόνου, στις αρχές της δεκαετίας του 1940, κατάφερε ν΄ανοίξει το δικό του ξυλουργείο-επιπλοποιείο, στην οδό Ανδρέα Θεμιστοκλέους, στο δρόμο των σχολείων, όπως ονομαζόταν, κοντά στο παλιό Παντοπωλείο και εργάστηκε, περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Τότε από τους ξυλεμπόρους υπήρχε μεγάλη εκμετάλλευση γι’ αυτό, με τίποτε, δεν ήθελε τα παιδιά του να βιώσουν τις ίδιες με τις δικές του δυσκολίες.

Ερ.: Όλη η οικογένεια λοιπόν αφοσιώθηκε στην εκπλήρωση του μεγάλου στόχου. Ήταν μια σταθερή, ανοδική πορεία προς την κορυφή;

Όχι ακριβώς. Η τουρκική εισβολή του 1974 μας βρήκε με μία τραγική απώλεια. Την πρώτη κιόλας μέρα του πολέμου, στις 20 Ιουλίου, χάσαμε σε μάχη τον αδερφό μας Σπύρο, ο οποίος, όπως και ο Γιώργος κι εγώ, είχαμε καταταγεί ως έφεδροι στο στρατό. Με το θάνατο του αδερφού μας, η οικογένεια μας δέχθηκε το πρώτο ισχυρό κτύπημα. Η τουρκική θανατερή σφαίρα που βρήκε το στήθος του αδελφού μας, έκανε και τη νεαρή τότε εμπορική μας επιχείρηση να αιμορραγεί. Ήταν βαρύ το οικονομικό πλήγμα στην οικογενειακή επιχείρηση. Η τράπεζα, με το θάνατο του Σπύρου, μας έκλεισε το χρεωστικό μας λογαριασμό. Χάσαμε πολλά εμπορεύματα στο Βαρώσι. Αδυνατούσαμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας και τρία χρόνια μετά, φτάσαμε στο χείλος της καταστροφής. Επιπλέον, ο θάνατος του αδερφού μας, έφερε αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Αρχίσαμε ξανά από το μηδέν, ιδρύοντας την εταιρεία ΑΔΕΡΦΟΙ ΠΕΤΟΥΣΗ ΛΤΔ, την εταιρεία την οποία γνωρίζουν όλοι σήμερα. Έχοντας την πλήρη στήριξη του μεγάλου μου αδερφού Γιώργου, ανέλαβα την ηγεσία της εταιρείας και με τον ίδιο ζήλο, ο καθένας στο σημαντικό πόστο του, εργαστήκαμε με μεγάλη αγάπη και επαγγελματισμό. Κτίσαμε μια άψογη σχέση απόλυτης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης, με κοινό στόχο να βγούμε από το οικονομικό βάραθρο που μας έριξε η απώλεια του αδερφού μας και να πετύχουμε το όνειρό μας. Ο αδερφός μου κι εγώ ουσιαστικά αρχίσαμε να δημιουργούμε μέσα από τις στάχτες του 1974. Η εταιρεία έκτοτε, με τις μοναδικές εμπορικές αντιπροσωπείες που πήραμε από εργοστάσια του εξωτερικού και με την εργατικότητα που πάντα μας χαρακτήριζε, ακολούθησε μια σταθερή ανοδική πορεία.

Το 1995, εντάχθηκε στην εταιρεία το πρώτο από τα παιδιά της οικογένειας Πετούση, ο Χρύσης Γ. Πετούσης, ο μεγάλος γιος του αδερφού μου Γιώργου, ο οποίος αποτέλεσε για μένα πολύτιμη βοήθεια. Ένας νέος άνθρωπος, δυναμικός, έξυπνος, με αρχές και αξίες που στη συνέχεια εξελίχθηκε στο δεξί μου χέρι. Στην πορεία εντάχθηκαν στο δυναμικό της επιχείρησης και τα άλλα πέντε μας παιδιά. Η νέα γενιά Πετούση είναι και αποτελεί το μεγάλο μας κεφάλαιο. Πρόκειται για έξι πολύ δυναμικά και εργατικά στελέχη που έχουν αναλάβει το καθένα το δικό του ρόλο, που εργάζονται ομαδικά στη βάση των αρχών και αξιών της εταιρείας, και που όλοι μοιράζονται τα ίδια όνειρα και στόχους για την πρόοδο της οικογενειακής επιχείρησης. Βεβαίως, σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω και τη σημαντική συμβολή των εργαζομένων μας, στην πορεία της εταιρείας προς την επιτυχία, πολλοί από τους οποίους είναι μαζί μας για δεκαετίες. Θα ήθελα με αυτή την ευκαιρία που μου δίνεται, να τους ευχαριστήσω θερμά για την εργατικότητα και αφοσίωση τους.

Ερ.: Σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται πλέον η εταιρεία;

Αρχίσαμε από τον τομέα των ειδών επιπλοποιίας και ξυλουργικής και γρήγορα, πριν ακόμη από το 1974, επεκταθήκαμε στον τομέα της ξυλείας. Ως ξυλουργός ο πατέρας μου είχε πάρα πολλούς φίλους στον τομέα, οι οποίοι από μεγάλο σεβασμό και εκτίμηση στο πρόσωπό του, μας στήριξαν στο ξεκίνημα μας και γι’ αυτό θερμά τους ευχαριστούμε. Έτσι από την πρώτη στιγμή αναπτύξαμε ένα πολύ καλό πελατολόγιο. Με την πάροδο του χρόνου, οι δουλειές αυξάνονταν με αποτέλεσμα το 1995 να αγοράσουμε μια μεγάλη έκταση στην περιοχή του Αγίου Σίλα, έκτασης 15 χιλιάδων τετραγωνικών, και να φτιάξουμε την κεντρική μας αποθήκη. Σήμερα, με καταστήματα, εκθεσιακούς χώρους και αποθήκες ξυλείας στη Λεμεσό, Λευκωσία, Πάφο και άλλες περιοχές, η εταιρεία μας εμπορεύεται μια ευρεία γκάμα προϊόντων στον τομέα της ξυλείας και των οικοδομικών υλικών. Είχαμε τη δυνατότητα να επεκταθούμε και σε άλλους τομείς αλλά συνειδητά δεν το πράξαμε.

Ερ.: Γιατί;

Επιλέξαμε να επικεντρωθούμε σε τομείς στους οποίους νιώθαμε μεγαλύτερη ασφάλεια να δραστηριοποιηθούμε. Έτσι καταφέρναμε να αντιμετωπίζουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλες τις κρίσεις που προέκυπταν, χωρίς να εξαρτόμαστε απόλυτα από τις τράπεζες. Συγκεκριμένο πρόγραμμα και στόχοι, προσεκτικά βήματα και όχι μεγάλα ρίσκα τα οποία θα έθεταν σε κίνδυνο την επιβίωση της εταιρείας. Ποτέ, προσωπικά, δεν θυσίασα το κεφάλαιο για το κέρδος. Ηθελα να πατάμε γερά στη γη, προτού προχωρήσουμε σε οποιοδήποτε νέο επιχειρηματικό βήμα. Ένας επιχειρηματίας είναι πολύ σημαντικό να περιμένει πάντα και να προετοιμάζεται για την επόμενη κρίση. Και αυτή την επιχειρηματική φιλοσοφία την ανέπτυξα και την εφάρμοσα καθ’ όλη την επαγγελματική μου πορεία. Δεν είχα την ευκαιρία να σπουδάσω ανώτερες οικονομικές ή εμπορικές σπουδές όμως από μικρός υπήρξα πολύ καλός στη λογιστική επιστήμη και καλός δέκτης. Απορροφούσα γνώση κυρίως από μεγαλύτερους σε ηλικία φίλους και συνεργάτες, έθετα στόχους και εργαζόμουν σκληρά για να τους υλοποιήσω.

Ερ.: Άρα να υποθέσουμε ότι η εταιρεία με καλή διακυβέρνηση και σωφροσύνη πέρασε αλώβητη όλες τις μεγάλες κρίσεις που ακολούθησαν τον πόλεμο του 1974 έως και σήμερα;

Το 1974 και οι άλλες κρίσεις που ακολούθησαν μας δίδαξαν πάρα πολλά, εκ των οποίων το κυριότερο ότι, ένας ηγέτης αποδεικνύει την ικανότητα του τη στιγμή της κρίσης και όχι στην καθημερινότητα. Έτσι, τόσο στην κρίση του Χρηματιστηρίου όσο και στη μεγάλη οικονομική κρίση του 2013, αλλά και σε άλλες, προχωρήσαμε σε έγκαιρες και προληπτικές κινήσεις που απέτρεψαν πιθανά σοβαρά προβλήματα. Βασικός μου στόχος ήταν πάντα η οικονομική αυτοδυναμία του ομίλου μας. Επιλέξαμε τότε συνειδητά να έχουμε κάποιες ελεγχόμενες απώλειες, για να μην θέσουμε σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση της εταιρείας. Η πανδημία του κορονοϊού μας επηρέασε χωρίς όμως μεγάλες απώλειες, καθώς η οικοδομική βιομηχανία παρέμεινε ενεργή. Η μεγάλη ακρίβεια που διανύουμε καθώς και η σοβαρότατη έλλειψη πρώτων υλών, συνεπεία και του πολέμου στην Ουκρανία, απαιτεί και πάλι ειδική εμπειρία και πολύ προσεκτικούς χειρισμούς.

Η σχέση με το Χρήστο Λαζαρή και το Ίδρυμα Φιλίας και Πολιτισμού Χρήστος Λαζαρή

Ερ.: Σε λίγες μέρες ο Σύνδεσμος Φιλίας και Πολιτισμού Χρήστος Λαζαρή, του οποίου είστε πρόεδρος, διοργανώνει το 4^ο Φεστιβάλ Φιλίας και Πολιτισμού Χρήστος Λαζαρή. Ένας σύνδεσμος και ένα φεστιβάλ τα οποία γεννήθηκαν μέσα από μια μεγάλη φιλία, αυτή που είχατε με τον Κύπριο επιχειρηματία Κρις Λαζαρή.

Με τον Κρις γνωριστήκαμε το 1992 και αναπτύξαμε μια τεράστια αδερφική σχέση, η οποία διατηρήθηκε ισχυρή έως το θάνατο του το 2015. Η αρχική μας γνωριμία, μέσω του αείμνηστου Γιάννη Λανίτη, έγινε για επαγγελματικούς σκοπούς αλλά αμέσως εξελίχθηκε σε μεγάλη φιλία. Μια φιλία που έφερε κοντά και τις οικογένειες μας και στη διάρκεια της οποίας μοιραστήκαμε πολλά. Η απώλεια του, μου στοίχισε πάρα πολύ. Είναι δύσκολο να χάνεις ένα αδελφό όπως και όταν από τη ζωή χάνεις έναν καλό και πιστό ανιδιοτελή φίλο όπως υπήρξε για μένα ο Κρις. Τότε, μου είχε εκμυστηρευτεί ότι πλησιάζει το τέλος και είχα ζήσει πολύ έντονα τις τελευταίες του στιγμές. Ως αποτέλεσμα του βαθύτατου πόνου που είχα βιώσει από την απώλεια του πιο στενού μου φίλου, εμπνεύστηκα τότε τους πρώτους στοίχους του ποιήματος που αργότερα εξελίχθηκε στο τραγούδι «Το ζεϊμπέκικο του Λαζαρή». Στοίχοι βγαλμένοι βαθιά μέσα από τη ψυχή μου, οι οποίοι περιγράφουν όλη την κοινή μας πορεία μα και αδερφική φιλία που είχε αναπτυχθεί με τον Κρις Λαζαρή.

Ερ.: Το φεστιβάλ πώς προέκυψε;

Η ιδέα για τη διοργάνωση του φεστιβάλ γεννήθηκε στη διάρκεια σύναξης με μια παρέα φίλων ένα βράδυ στο χωριό Βάσα Κοιλανίου. Εκείνο το βράδυ αποφασίσαμε να διοργανώσουμε ένα φεστιβάλ στη μνήμη του φίλου μας Χρήστου Λαζαρή και αμέσως βάλαμε μπρος την υλοποίηση του. Το Φεστιβάλ έγινε το 2018 στο χωριό Βάσα Κοιλανίου, με πολύ μεγάλη επιτυχία, καθώς συμμετείχαν 2500 άνθρωποι. Τη δεύτερη χρονιά διοργανώθηκε με εξίσου μεγάλη επιτυχία, ενώ το 2020 μας ανέτρεψε τα σχέδια η πανδημία. Την περσινή χρονιά, παρά τις δυσκολίες που εξακολουθούσε να προκαλεί η πανδημία, καταφέραμε να διοργανώσουμε για 3^η φορά το Φεστιβάλ Φιλίας και Πολιτισμού Χρήστος Λαζαρή στο Κηποθέατρο Λεμεσού. Μια εξαιρετική διοργάνωση η οποία καταφέραμε να μεταδίδεται δορυφορικά σε όλη την ομογένεια στο εξωτερικό. Φέτος, το Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί, την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου, στο Monte Caputo και θα είναι υπό την αιγίδα του προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη. Στη συναυλία θα τραγουδήσουν, η Πάολα, οι Biased Beast, ο Αναστάσιος Ράμμος και η Χριστίνα Σάλτη.

Ερ.: Ποιος είναι ο στόχος των Φεστιβάλ;

Ο στόχος είναι διπλός. Καταρχήν μας δίνεται η ευκαιρία να αναδείξουμε την τεράστια σημασία και αξία που έχουν στις ανθρώπινες σχέσεις οι λέξεις ΦΙΛΟΣ και ΦΙΛΙΑ. Στον επικήδειο μου στην κηδεία του αείμνηστου φίλου μου Κρις είχα υποσχεθεί ότι, παρά το χαμό του, η φιλία μας θα συνεχιστεί. Και αυτό ουσιαστικά συντελείται τώρα. Η φιλία μεγαλώνει και φουντώνει ακόμη περισσότερο. Παράλληλα όμως, μέσα από το φεστιβάλ συγκεντρώνονται έσοδα τα οποία διατίθενται για τη στήριξη οργανώσεων και φορέων που έχουν ανάγκη, στον τόπο μας. Φέτος τα έσοδα θα διατεθούν για τη στήριξη του Παγκύπριου Συνδέσμου Φίλων Νεφροπαθών – Κλάδος Λεμεσού. Αξίζει να αναφέρω ότι για τη διοργάνωση των φεστιβάλ έχουμε τη στήριξη μεγάλων χορηγών όπως, το Ίδρυμα Χρήστος Λαζαρή, ο Κύπριος επιχειρηματίας John Χριστοδούλου, τραπεζικοί οργανισμοί και πάρα πολλοί φίλοι. Επίσης, αυτά τα φεστιβάλ δεν θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα χωρίς την πολύτιμη στήριξη και συμβολή των καλών μου φίλων, Κώστα Κωνσταντίνου, Άντρου Χριστοδούλου, Άντρου Σοφοκλέους και Γιώργου Μοδέστου, καθώς και με την στήριξη και το προσωπικό της Εταιρείας Αδελφών Πετούση Λτδ.

Περισσότερες πληροφορίες για το 4ο Φεστιβάλ Φιλίας και Πολιτισμού Χρήστος Λαζαρή εδώ.