Του Χαράλαμπου Θεοπέμπτου
Μετά τη συμφωνία του Παρισιού το 2015, ξεκίνησε μια έντονη προσπάθεια από πολλές χώρες ιδιαίτερα στην ΕΕ για μέτρα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Μετά από έρευνες που εντόπισαν τους διάφορους τομείς υπευθύνους για τις εκπομπές, ξεκίνησε μια σειρά από εξειδικευμένα μέτρα ανάλογα με τον τομέα, για μείωση των εκπομπών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα ψηλής προτεραιότητας μέτρα, αναφέρονται στο πακέτο μέτρων γνωστό σαν Fit for 55.
Ένας από τους τομείς υπεύθυνος για σοβαρό ποσοστό εκπομπών που διαφέρει ανά χώρα είναι ο τομέας των κτηρίων.
Στην Κύπρο το μισό σχεδόν των εκπομπών μας οφείλεται στις μεταφορές και το υπόλοιπο στη βιομηχανία και κυρίως την παραγωγή ηλεκτρισμού, τα απόβλητα, τα κτήρια και τη γεωργία.
Στην Ευρώπη τα κτήρια καταναλώνουν το 40% της ενέργειας για αυτό και η έντονη ενασχόληση εδώ και πολλά χρόνια με την ενεργειακή κατανάλωση των κτηρίων.
Η Κύπρος ήταν από τις τελευταίες χώρες στην ΕΕ που έβαλε ελάχιστες ενεργειακές προδιαγραφές στα νέα κτήρια, για αυτό έχουμε και ένα τεράστιο ποσοστό κτηρίων που χρειάζεται ενεργειακή αναβάθμιση.
Το 2019 μπήκε σε εφαρμογή η προδιαγραφή του Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης κτηρίου, για τα δημόσια κτήρια και το 2020 για νέες κατασκευές και μεγάλης έκτασης ανακαινίσεις στα υπόλοιπα κτήρια.
Με βάση επίσης των περί Ενεργειακής Απόδοσης νόμο, από το 2013 η κυβέρνηση έπρεπε κάθε χρόνο, να μετατρέπει το 3% των κτηρίων της σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης κτήρια. Αυτό περιλαμβάνει, σχολεία, νοσοκομεία και όλα τα δημόσια κτήρια.
Η ενεργειακές αναβαθμίσεις κτηρίων πέραν από το περιβαλλοντικό και οικονομικό όφελος του ιδιοκτήτη, δημιουργούν και πάρα πολλές θέσεις εργασίας σε κυρίως χαμηλών εισοδημάτων επαγγελματίες, όπως πχ τεχνίτες, κτίστες, εφαρμοστές αλουμινίων κλπ.
Τώρα η ΕΕ προχωρεί στην επόμενη φάση και αναφέρεται πλέον σε κτήρια μηδενικών ρύπων.
Με την τελευταία μάλιστα εξέλιξη έχουν τεθεί οι πιο κάτω στόχοι:
- Όλα τα νέα κτήρια από το 2030 και μετά θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών. Ο υπολογισμός εκπομπών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τον κύκλο ζωής των υλικών ακόμη και όταν το κτήριο κατεδαφιστεί.
- Όλα τα κτήρια που χρησιμοποιούν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές πρέπει μέχρι το 2028 να γίνουν κτήρια μηδενικών ρύπων.
- Να παρθούν μέτρα για να μειωθούν οι λογαριασμοί των νοικοκυριών.
- Η μείωση της ενέργειας στα κτήρια να είναι της τάξεως του 16% μέχρι το 2030 και 20% με 22% μέχρι το 2035.
- Μέχρι το 2030 όλα τα δημόσια κτήρια και τα κτήρια που δεν είναι οικιστικά, θα πρέπει όπου είναι δυνατόν να εγκαταστήσουν φωτοβολταικά.
- Αγροτικά κτήρια, ναοί, προσωρινά, ιστορικά και διατηρητέα κτήρια εξαιρούνται.
- Οι χώρες θα πρέπει να πάρουν μέτρα ούτως ώστε μέχρι το 2040 να μην υπάρχουν σε λειτουργία κεντρικές θερμάνσεις που λειτουργούν με πετρέλαιο ή γκάζι.
- Από το 2025 και μετά θα απαγορεύεται η επιδότηση συστημάτων θέρμανσης όπως κάνουμε τώρα για παράδειγμα με το πετρέλαιο στις ορεινές περιοχές. Θα πρέπει επομένως να δοθεί προτεραιότητα για ενεργειακές αναβαθμίσεις από τώρα, για να βοηθήσουμε ουσιαστικά τους κατοίκους των ορεινών και ημιορεινών περιοχών.
Παράλληλα συζητιέται και ο στόχος μετατροπής όλων των κτηρίων σε μια χώρα σε κτήρια μηδενικών ρύπων μέχρι το 2050.
Θα πρέπει από τώρα να κάνουμε ένα σωστό προγραμματισμό όχι μόνο για να πετύχουμε τους στόχους μας, αλλά και επειδή αυτά τα μέτρα θα εξοικονομήσουν πολλά λεφτά, θα δημιουργήσουν πολλές δουλειές και ιδιαίτερα θα πρέπει να οργανωθούν και πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα για προετοιμασία επιστημόνων ενέργειας αλλά και τεχνίτες για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τον τεράστιο όγκο εργασίας που θα έχουμε μπροστά μας.
Χρειάζονται ειδικά εκπαιδευμένοι ενεργειακοί μηχανικοί, αδειοδοτημένοι τεχνίτες εγκαταστάσεων αντλιών θέρμανσης, εταιρείες που θα διαθέτουν στην αγορά μονωτικά υλικά, ηλεκτρονικοί για εγκατάσταση αυτομάτων συστημάτων ενεργειακού ελέγχου.
Αν υποθέσουμε ότι έχουμε 400000 κτήρια που θα πρέπει να μετατραπούν σε μηδενικών ρύπων κτήρια μέχρι το 2050, τότε θα πρέπει να αναβαθμίζουμε 15000 κτήρια το χρόνο.
Ελπίζω ότι έστω και μια φορά θα καταφέρουμε να προγραμματίσουμε και κάτι σωστά σε αυτό τον τόπο.