Οι δομές και ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος δικαιοσύνης στην Κύπρο, βρίσκονται διαχρονικά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης. Φυσιολογικά, θα μπορούσαμε να πούμε, αφού ο τρόπος απονομής δικαιοσύνης αποτελεί ένα από τους βασικούς πυλώνες στους οποίους εδράζεται κάθε ευνομούμενη πολιτεία.
Είναι γεγονός πως για πολλά χρόνια το σύστημα δικαιοσύνης στην Κύπρο έμοιαζε βαλτωμένο σε μία άλλη εποχή και τουλάχιστον σε λειτουργικό επίπεδο δυσκολευόταν να κάνει βήματα προς τη νέα εποχή. Τα τελευταία χρόνια, με τη γενική παραδοχή ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, είναι γεγονός πως γίνονται προσπάθειες εκσυγχρονισμού του σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Ωστόσο, παραμένει γεγονός ότι εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά ζητήματα τα οποία χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης όπως είναι η ίδια η λειτουργία των δικαστηρίων, η επίλυση του ζητήματος των καθυστερημένων υποθέσεων, η προσβασιμότητα στα δικαστήρια, η σωστή και χωρίς προβλήματα εφαρμογή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, η υλοποίηση της πολυαναμενόμενης μεταρρύθμισης και γενικότερα η ποιότητα του δικαστικού συστήματος.
Μόλις πριν από μερικές μέρες είδαμε όλοι την στάση διαμαρτυρίας των δικηγόρων και την αντίδραση του Ανωτάτου Δικαστηρίου με αφορμή τις ρυθμίσεις που προωθούνται για τη διαχείριση καθυστερημένων υποθέσεων (backlog). Προφανώς, τέτοιες εξελίξεις αλλά και η ουσία του προβλήματος δεν συμβαδίζουν ούτε με τα χαρακτηριστικά ενός κράτους δικαίου, ούτε με το τι οι πολίτες εκλαμβάνουν ως ένα αξιόπιστο σύστημα απονομής Δικαιοσύνης αλλά ούτε και με το τι εκλαμβάνουν οι οικονομικοί φορείς, εγχώριοι και ξένοι, ως ένα αποδοτικό σύστημα το οποίο θα επιλύσει τις όποιες διαφορές γρήγορα και αξιόπιστα. Εξ ου και διαχρονικά η κατάταξη της Κύπρου σε διάφορους διεθνείς δείκτες παραμένει σε χαμηλά επίπεδα συγκριτικά με άλλες ανταγωνιστικές χώρες σε θέματα προώθησης επενδύσεων. Είναι μάλιστα η χειρότερη δυνατή εξέλιξη, ενόψει και της δρομολογημένης εφαρμογής των νέων κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας τον Σεπτέμβριο του 2023, οι οποίοι δημιουργήθηκαν από την Επιτροπή Dyson και οι οποίοι κατά γενική ομολογία, μπορούν να εφαρμοστούν σωστά μόνο με την αγαστή συνεργασία όλων των παικτών του συστήματος, δικαστών, δικηγόρων και άλλων.
Διαχρονικά είμαστε της άποψης –και έχει αποδειχθεί και στην πράξη- πως τα μεγάλα προβλήματα επιλύονται μέσα από συζήτηση, μελέτη και υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών. Στη Μονάδα Δικονομικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας ξεκινήσαμε πέρυσι τη διοργάνωση ενός ετήσιου συνεδρίου που στόχο έχει να καταστεί ο θεσμός στον οποίο όλοι οι εμπλεκόμενοι στον τομέα της λειτουργίας των δικαστηρίων θα μπορούν να ανταλλάζουν απόψεις και τεχνογνωσία. Εκπρόσωποι θεσμών, δικαστές, ακαδημαϊκοί, η δικηγορική κοινότητα ακόμα και φοιτητές νομικής θα έχουν την ευκαιρία να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους γύρω από σημαντικά και τρέχοντα θέματα που απασχολούν την νομική κοινότητα.
Στις 15 Δεκεμβρίου θα διεξαχθεί το 2ο ετήσιο Συμπόσιο της Μονάδας στο Cine Studio του Πανεπιστημίου Λευκωσίας το οποίο θα είναι αφιερωμένο στη μνήμη του καθηγητή Κωνσταντίνου Κεραμέως. Υπό τον τίτλο «Ευρωπαϊκή Πολιτική Δικονομία μετά το Brexit: καθυστερήσεις και ανάγκη για επιτάχυνση, τεχνολογία στη δικαιοσύνη και Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών», το Συμπόσιο θα καταπιαστεί μεταξύ άλλων με τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στην αστική δικαιοσύνη στην Κύπρο, τις νέες τεχνολογίες και την ενσωμάτωση τους στην πολιτική δικονομία, εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών (ADR), τις διασυνοριακές διαφορές στην ΕΕ καθώς και τη μετά Brexit εποχή και τις επιπτώσεις της στα θέματα δικονομικού δικαίου και διαιτησίας.
Το Συμπόσιο θα χαιρετίσουν η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης, Στέφη Δράκου, ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών Νίκος Τορναρίτης, ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου Δρ. Χρήστος Κληρίδης, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, Γιώργος Σαββίδης, η Επίτροπος Νομοθεσίας Λουΐζα Χριστοδουλίδη Ζαννέτου, ο διευθυντής Μεταρρύθμισης και Επιμόρφωσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου Γιώργος Ερωτοκρίτου και ο Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητής Αχιλλέας Αιμιλιανίδης. Θα συμμετέχουν επίσης αρκετοί σημαντικοί ξένοι ομιλητές, κάτι πρωτόγνωρο για τα κυπριακά δεδομένα.
Πιστεύουμε ακράδαντα ό,τι τέτοια συνέδρια μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία για δραστικές και χρήσιμες αλλαγές στην κυπριακή Δικαιοσύνη, η οποία δεν έχει άλλα περιθώρια καθυστέρησης ή αποσπασματικών ενεργειών.
Του Δρ. Νικόλα Κυριακίδη, Μέλος του Διδακτικού Προσωπικού της Μονάδας Δικονομικού Δικαίου, της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δικηγόρος