Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Μπαλκόνια θα καταρρεύουν, ντουβάρια θα γκρεμίζονται, θα προκαλούνται υλικές ζημιές και πολύ περισσότερο θα απειλούνται ανθρώπινες ζωές… Κι όσο δεν θρηνούμε νεκρούς, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται επιδερμικά από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Όμως ο εφιάλτης των επικίνδυνων κτηρίων είναι εκεί, κι όσο περνά ο καιρός θα γίνεται ακόμα πιο απειλητικός.
Οι μόνοι που φαίνεται ότι ανησυχούν πραγματικά γι’ αυτό το πολύ σοβαρό ζήτημα και απαιτούν την εφαρμογή ριζικών λύσεων, είναι οι ίδιοι οι πολίτες και σε θεσμικό επίπεδο, το ΕΤΕΚ που έχει αναδείξει το θέμα εδώ και αρκετά χρόνια καταθέτοντας συγκεκριμένες εισηγήσεις. Αντίθετα, οι κατ’ εξοχήν αρμόδιοι, που είναι το κεντρικό κράτος και οι Αρχές τοπικής Αυτοδιοίκησης, «αντιδικούν» ακόμα για το ποιος και σε ποιο βαθμό έχει την ευθύνη.
Τα πρόσφατα περιστατικά που καταγράφηκαν στον Δήμο Πάφου με την διαδοχική κατάρρευση μπαλκονιών όπου μάλιστα υπήρξαν και τραυματισμοί πολιτών (λίγους μήνες πριν σημειώθηκαν ανάλογα περιστατικά στον Δήμο Λεμεσού, ευτυχώς χωρίς θύματα), αναπόφευκτα επαναφέρει στην επικαιρότητα το τεράστιο πρόβλημα που υπάρχει ιδιαίτερα στους μεγάλους Δήμους, λόγω των πολλών παλαιών κτηρίων (κυρίως πολυκατοικιών) που όχι μόνο είναι ακατάλληλα και επικίνδυνα για κατοίκηση ή άλλη χρήση αλλά αποτελούν καθημερινή απειλή.
Ειδικότερα σε ότι αφορά την Λεμεσό, το πρόβλημα, όπως όλοι παραδέχονται, είναι ιδιαίτερα αυξημένο κυρίως εξ’ αιτίας του γεγονότος ότι αρκετά από τα κτήρια που παρουσιάζουν προβλήματα, κατασκευάστηκαν την περίοδο μετά τον πόλεμο του 1974, χωρίς τις απαιτούμενες προδιαγραφές και κατά κύριο λόγο με ευτελή υλικά τα οποία καθίστανται ακόμα πιο ευάλωτα από τα ψηλά επίπεδα υγρασίας που χαρακτηρίζουν την Λεμεσό, ως παράλια πόλη.
Άγνωστος ο ακριβής αριθμός των επικίνδυνων κτηρίων
Επιχειρήσαμε να έχουμε μέσω της Δημοτικής Γραμματείας του Δήμου Λεμεσού, την επίσημη θέση του Δήμου γύρω από το όλο ζήτημα, χωρίς όμως να το κατορθώσουμε, λόγω βεβαρημένου προγράμματος, όπως μας αναφέρθηκε. Ωστόσο, όπως πληροφορούμαστε από άλλη πηγή του Δήμου Λεμεσού, παρά το σοβαρό πρόβλημα που παρουσιάζει η πόλη με την ύπαρξη πολλών επικίνδυνων κτηρίων, δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα καμιά ολοκληρωμένη καταγραφή, πέραν από κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις κτηρίων η κατάσταση των οποίων έχει φτάσει στο απροχώρητο.
Η ίδια πηγή, μας ανέφερε ότι σε κάποια κτήρια έχουν τοποθετηθεί προειδοποιητικές πινακίδες για την επικινδυνότητα τους. Σε ό,τι αφορά το μερίδιο ευθύνης του Δήμου, αυτό που προβάλλεται είναι ότι οι τοπικές Αρχές «είναι δεμένες» λόγω νομοθεσίας και το μόνο που κατορθώνουν είναι να οδηγούνται σε μακρόχρονες δικαστικές διαδικασίες με τους ιδιοκτήτες των επίμαχων οικοδομών.
Πάντως, σε συνομιλία που είχαμε με το μέλος του Γενικού Συμβουλίου του ΕΤΕΚ, Ντίνο Νικολαΐδη, μας ανέφερε ότι από μελέτη που έγινε πρόσφατα, διαφάνηκε ότι υπάρχουν παγκύπρια εκατοντάδες επικίνδυνα κτήρια ενώ αναφερόμενος στις ευθύνες των Τοπικών Αρχών, εξέφρασε την εκτίμηση ότι μπορούν να αξιοποιήσουν τον περί ασφάλειας και υγείας νόμο, «οπότε με μια εκτίμηση κινδύνου, ο Δήμος μπορεί να περιφράξει το κτήριο και να καλέσει τον ιδιοκτήτη να πάρει τα μέτρα του σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κι αν δεν συμμορφωθεί να τον οδηγήσει στο δικαστήριο».
Έχουν επίσης την δυνατότητα οι Δήμοι «να αξιοποιήσουν τον περί κοινόκτητων οικοδομών νόμο με τον οποίο όμως το Κτηματολόγιο δεν θέλει να ασχολείται επικαλούμενο χρονοβόρες διαδικασίες», όπως και τον περί οδών και οικοδομών νόμο «που περιλαμβάνει πρόνοιες με τις οποίες υποδεικνύονται τρόποι αντιμετώπισης και χειρισμού των επικίνδυνων οικοδομών».
Νομικά, οικονομικά και διαδικαστικά κενά
Σοβαρά κενά που υπάρχουν στην υφιστάμενη νομοθεσία και αφορούν σε νομικά, οικονομικά και διαδικαστικά ζητήματα, επισημαίνει ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων, Ανδρέας Βύρας, υποδεικνύοντας ότι μόνο μέσα από μια πρωτοβουλία με την συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων υπουργείων, του ΕΤΕΚ και της Βουλής, θα γίνει κατορθωτό να λυθούν τα θέματα που προκύπτουν και να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά το πολύ σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει με τα επικίνδυνα κτήρια.
Σύμφωνα με τον ο κ. Βύρα, όπως είναι σήμερα ο νόμος, η ευθύνη πέφτει αποκλειστικά στους δήμους αλλά «το θέμα είναι ότι θα πρέπει να εντοπίσεις τους ιδιοκτήτες αρκετοί από του οποίους είναι εκτός Κύπρου ενώ είναι και το τεράστιο οικονομικό κόστος όλης αυτής της διαδικασίας». Από την άλλη, όπως αναφέρει, «οι Τοπικές Αρχές δεν μπορούν να προχωρήσουν σε κατεδαφίσει αλλά μόνο να στηρίξουν κι όλα αυτά καθιστούν πολύ δύσκολη την εφαρμογή της νομοθεσίας».
Κατ’ επέκταση, όπως υποδεικνύει ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων, «εκείνο που επιβάλλεται άμεσα να γίνει είναι να επιδιορθωθούν όλα εκείνα που καθιστούν δύσκολη την αντιμετώπιση του προβλήματος».
ΕΤΕΚ: επιτακτική η θεσμοθέτηση του ΜΟΤ και στα κτήρια
Με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά κατάρρευσης μπαλκονιών στην Πάφο, το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου επαναφέροντας την ανησυχία του για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται αρκετά κτήρια, τονίζει για μια ακόμα φορά την αναγκαιότητα της διενέργειας τακτικών επιθεωρήσεων και συστηματικής συντήρησής τους.
Θα πρέπει, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε την περασμένη Τρίτη, «να αναλογιστούμε ότι μεγάλο μέρος του κτηριακού αποθέματος της χώρας είναι γηρασμένο, ενώ αρκετές οικοδομές έχουν ανεγερθεί κατά χρονικές περιόδους που δεν εφαρμόζονταν αντισεισμικοί κώδικες στον σχεδιασμό τους και παράλληλα γινόταν χρήση ακατάλληλων υλικών κατά την κατασκευή τους, ενώ επίσης δεν είχε θεσμοθετηθεί η υποχρεωτική επίβλεψη των κατασκευαστικών εργασιών».
Η έλλειψη κουλτούρας συστηματικής συντήρησης των κτηρίων στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπως επισημαίνει το ΕΤΕΚ «δυστυχώς εντείνει τα υπάρχοντα προβλήματα στα κτήρια αυτά, ενώ συχνά αποτελεί τον κύριο παράγοντα για την τμηματική ή ακόμη και την ολική κατάρρευση κτηρίων».
Με βάση αυτά τα δεδομένα αλλά και με δεδομένο ότι η προστασία της ανθρώπινης ζωής οφείλει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, θέση του ΕΤΕΚ είναι ότι «η προώθηση προληπτικών μέτρων για τη θωράκιση των κτηρίων έναντι φθορών από το πέρασμα του χρόνου, σεισμών ή άλλων καταστροφών, πρέπει να προχωρήσει άμεσα, με γνώμονα τη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας».
Να σημειωθεί ότι το Επιμελητήριο έχει ήδη καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση στο Υπουργείο Εσωτερικών για τη θεσμοθέτηση της περιοδικής επιθεώρησης οικοδομών και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το Υπουργείο για την προώθησή της. Ταυτόχρονα, πέραν από τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση των μελών του στην επιθεώρηση και την αξιολόγηση της επικινδυνότητας κτηρίων, το ΕΤΕΚ έχει δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα του έντυπα που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διενέργεια οπτικών επιθεωρήσεων σε κτήρια, με γνώμονα την ενθάρρυνση των τακτικών επιθεωρήσεων.
