«Οι καλλιτέχνες πρέπει να μιλούν για όσα η πολιτεία αρνείται να ακούσει»
Τα σάπια θεμέλια της κοινωνίας μας έχουν στις μέρες μας αναδυθεί εξόφθαλμα, πιστεύει ο πρωτοεμφανιζόμενος και υποσχόμενος νέος σκηνοθέτης Χριστόδουλος Ανδρέου, που μιλάει στο Limassol Today με αφορμή την ιδιαίτερη και πρωτοποριακή παράσταση ενός Ρώσου συγγραφέα που ανεβάζει αυτή την περίοδο με την ομάδα «Σόλο για Τρεις».
Ο Χριστόδουλος Ανδρέου είχε κάνει το ντεμπούτο του στην Κύπρο το 2020 με τη Μουσική Δωματίου κερδίζοντας μεγάλη μερίδα των θεατών και των κριτικών,
Χριστόδουλε πώς άρχισαν όλα; Πώς ήρθατε μαζί η ομάδα και αποφασίσατε να προχωρήσετε;
Είμαι της άποψης πως οι επιλογές μας πρέπει να πηγάζουν από την αλήθεια μας. Δεν θα επέλεγα ποτέ να ανεβάσω ένα έργο που δεν με τσιγκλάει τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Με την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου των παραστάσεων της «Μουσικής Δωματίου» έψαχνα το επόμενο καλλιτεχνικό μου βήμα. Διαβάζοντας πολλά θεατρικά και μη κείμενα κατέληξα από τον Μάρτη του 2021 στο «Οξυγόνο» του Vyrypaev.
Η ασφυξία άλλωστε που μου προκαλούν τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα της Κύπρου, της Ελλάδας και του κόσμου μου επιβεβαιώνουν συνεχώς την ορθή επιλογή του «Οξυγόνου».
Το κίνητρο δεν χάθηκε ούτε για μια στιγμή και έψαξα ανθρώπους που έχουν το ίδιο ηχηρό κίνητρο με εμένα. Είμαι σίγουρος πως η επιλογή του κάθε συνεργάτη μου ξεχωριστά ήταν κάτι παραπάνω από απλά σωστή.
Η Μαρία Μανναρίδου Καρσερά και η «Σόλο για Τρεις» αγκάλιασαν την πρόταση και την ομάδα με πολλή αγάπη και πίστη και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό, αφού δεν είναι καθόλου δεδομένες οι ευκαιρίες σε νέους καλλιτέχνες.
Δεν θα μπορούσα φυσικά να μην αναφερθώ ονομαστικά στους συνεργάτες μου, που το όραμα μου έγινε και δικό τους: Στη δραματουργό Λένα Σιταρά, τον κινησιολόγο Παναγιώτη Τοφή, τη μουσικό Αναστασία Δημητριάδου, τους ηθοποιούς Αντωνία Χαραλάμπους και Φοίβο Παπακώστα, τη σκηνογράφο και ενδυματολόγο Μικαέλλα Κάσινου και τον φωτιστή Βασίλη Πετεινάρη.
Μετά τη «Μουσική Δωματίου» είναι ουσιαστικά η δεύτερη σκηνοθετική σου απόπειρα;
Όσον αφορά στην Κύπρο, ναι, είναι η δεύτερη σκηνοθετική μου δουλειά, όμως η πρώτη μου σκηνοθετική απόπειρα ήταν στη Θεσσαλονίκη, στο Φεστιβάλ Ανοιχτή Σκηνή το 2018 με τη σκηνική σύνθεση «Ασθμαίνω», η οποία παρουσιάστηκε και στο Venice Open Stage στην Βενετία. Το 2019 ακολούθησε η παράσταση «Η επίκληση της Γοητείας: Μικρο-Οργανισμοί» του Γιάννη Μαυριτσάκη στη Μονή Λαζαριστών του ΚΘΒΕ, στο πλαίσιο παρουσίας των σκηνοθετών του Τμήματος Θεάτρου του ΑΠΘ στο ΚΘΒΕ.
Χριστόδουλε, η λέξη «οξυγόνο» μπορεί να έχει πολλούς παραλληλισμούς στις μέρες μας! Πανδημία, κόβιτ, πόλεμος, πόλωση…
Το «Οξυγόνο» ή η επικαιρότητα του παρελθόντος στην ασφυξία του παρόντος, αυτόν τον υπότιτλο θα έδινα στην παράσταση.
Στο έργο, το οξυγόνο είναι το απαραίτητο αγαθό, που για τον καθένα μπορεί να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, το οποίο σου δίνει ανάσα και λόγο ύπαρξης στη ζωή. Δεν σημαίνει όμως ότι, το δικό σου οξυγόνο, θα έχει απαραίτητα θετικό αντίκτυπο στους γύρω σου. Για παράδειγμα, το οξυγόνο ενός δικτάτορα είναι να εξουσιάζει και να επιβάλλει τα πιστεύω του και τις πολιτικές του και ταυτόχρονα να προκαλεί στον κόσμο, το λιγότερο, ασφυξία.
Στις μέρες μας, ακριβώς επειδή η έλλειψη οξυγόνου έγινε η ρουτίνα μας μέσα από τον περιορισμό της αναπνοής, των επαφών και των ελευθεριών μας, αναδύθηκαν εξόφθαλμα πια, τα σάπια θεμέλια της κοινωνίας μας και οι διαστρεβλωμένες ανθρώπινες σχέσεις.
Η βία και η διαφθορά της εποχής μας επιβάλλει άμεσα το οξυγόνο στους συνανθρώπους μας που η κοινωνία εγκληματικά τους το στερεί. Εκείνη και Εκείνος ορίζονται καθημερινά από την υπεροξυγόνωση της πατριαρχίας, την ασφυξία που φέρνει στα θύματα της η σιωπή, η αδράνεια και η ατιμωρησία.
Σε μια εποχή που οι ρώσοι καλλιτέχνες διώκονται υποθέτω το ότι παρουσιάζετε ως ομάδα έργό ενός ρώσου συγγραφέα είναι statement.
Η επιλογή του έργου έγινε πριν τα γεγονότα του πολέμου αλλά δεν θα έκανα πίσω για κανέναν. Δεν ξέρω αν η κίνηση αυτή είναι statement αλλά το έργο του Vyrypaev είναι σίγουρα ένα ισχυρό statement, που σχολιάζει έξυπνα όλα τα κακώς κείμενα της Ρωσίας και του κόσμου.
Παίρνοντας λοιπόν ως δεδομένο το σεβασμό στην ελευθερία λόγου και έκφρασης όλων των ανθρώπων, οφείλουμε να αφήσουμε όλο το καλλιτεχνικό έργο να συνεχίσει να υπάρχει κόντρα σε κάθε πολιτική ή διπλωματική σκοπιμότητα. Αλίμονο, αν η τέχνη περίμενε την έγκριση των κυβερνήσεων και των πολιτικών τους για να ανθίσει. Οι καλλιτέχνες θα έπρεπε να μιλάνε για πράγματα που η πολιτεία και η κοινωνία αρνείται να ακούσει, αν θέλουμε όντως να προσπαθήσουμε να πάμε ένα βήμα μπροστά.
Μίλα μας λίγο για την ενδιαφέρουσα σκηνοθετική σου απόφαση να εμπλέξεις σε τόσο μεγάλο βαθμό την Nama Dama και τη μουσική της.
Σε όλες μου τις σκηνοθετικές απόπειρες με χαρακτηρίζει η έντονη μουσικότητα που θεωρώ είναι απαραίτητη για κάθε παράσταση. Η προσπάθεια μου είναι πάντοτε να υπάρχει ζωντανή μουσική και ο μουσικός επί σκηνής να είναι συμπαίκτης με τους ηθοποιούς.
Η Αναστασία Δημητριάδου είναι από μόνη της ένα statement ως περσόνα της ‘Nama Dama’, αλλά και το «Οξυγόνο» αυτής της παράστασης, τόσο ως καίριος συντελεστής μιας και επιμελήθηκε τη μετάφραση του έργου και συνέθεσε τη μουσική της παράστασης όσο και με τη ζωντανή παρουσία της επί σκηνής ως performer μουσικός – barwoman.
Σύμφωνα με τη σκηνοθετική προσέγγιση, η μουσικός είναι αυτή που έγραψε τις δέκα συνθέσεις, άρα με άλλα λόγια είναι ο συγγραφέας ή ακόμα και ο σκηνοθέτης της παρουσίασης αυτού του άλμπουμ με τίτλο «Οξυγόνο» που παρουσιάζεται στο εδώ και τώρα με τη φωνή της Εκείνης (Αντωνίας Χαραλάμπους) και του Εκείνου (Φοίβου Παπακώστα).
Στο δελτίο τύπου αναφέρεται ότι θίγετε φαινόμενα όπως πατριαρχία, βία, γυναικοκτονίες, διαφθορα… Πότε γράφτηκε το πρωτότυπο κείμενο και ποιες οι προσαρμογές εκ μέρους σας, αν έχουν γίνει;
Το πρωτότυπο κείμενο γράφτηκε το 2002, δυστυχώς όμως μοιάζει λες και είναι σημερινό αφού είκοσι χρόνια μετά τα ίδια θέματα παραμένουν επίκαιρα και θεριεύουν κιόλας ολοένα και περισσότερο.
Δεν έχουν γίνει ιδιαίτερες κειμενικές προσαρμογές – μιας και ο συγγραφέας κατορθώνει να εμπερικλείει και τον υπόλοιπο κόσμο εκτός Ρωσίας – υπάρχουν όμως ορισμένες σκηνοθετικές και δραματουργικές προσθήκες που εστιάζουν στις κυπριακές παθογένειες, συνδέοντας την ηθελημένη αμνησία με την τωρινή μας κοινωνικοπολιτική κατάσταση και συμπεριφορά.
Η δραματουργία της παράστασης και η ροή της ιστορίας μπλέκουν αρμονικά το προσωπικό με το κοινωνικοπολιτικό επίπεδο και αυτό δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τη συμβολή της δραματουργού Λένας Σιταρά. Μια από τις προσθήκες είναι ένα τραγούδι (σε στίχους δικούς μου και μουσική της Αναστασίας Δημητριάδου) που εμπερικλείει όλα τα ζητήματα που προκαλούν ασφυξία στους νέους της Κύπρου αλλά και του κόσμου, από τη σαθρότητα και τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος έως και το κοινωνικό κατασκεύασμα της εγκληματικής πατριαρχίας.
Επί σκηνής, η καταξιωμένη ηθοποιός Αντωνία Χαραλάμπους και ο πολλά υποσχόμενος Φοίβος Παπακώστας.
Την κίνηση υπογράφει ο βραβευμένος Παναγιώτης Τοφή και τη ζωντανή μουσική και σύνθεση, η πειραματική περσόνα της «NamaDama», κατά κόσμον Αναστασία Δημητριάδου.
Παραστάσεις
Δευτέρα, Τρίτη, Σάββατο & Κυριακή από 3 Μαΐου στο Θέατρο Χώρα, Κοραή 1 (Πλατεία Αρχιεπισκοπής), Λευκωσία
20 Μαΐου| Αττικόν, Πάφος
21-22 Μαΐου| Πολυχώρος Συνεργείο, Λεμεσός.
