Γράφει η Ανθή Ερμογένους*
Τη χαίρομαι την αδερφή μου για πολλά από τα νηφάλια που διαχειρίζεται ως μονογονιός. Στη μικρή δεν έδειξε ποτέ πως, το να έχει οικογένεια σε δύο σπίτια είναι κακό. Το ίδιο και ο πρώην γαμπρός μου. Όταν μου λένε για γονική αποξένωση σκέφτομαι αυτούς. Δεν είμαστε Σουηδία, αλλά κοίτα που αυτό, το μεσογειακό ταπεραμέντο, εδώ πήρε γόνιμο σχήμα.
Αφού πέρασαν οι πρώτοι μήνες του χωρισμού, η συνεννόηση ήταν αυτονόητη. Στέκονται και οι δύο, σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από τη μικρή, σύμμαχοι ως γονείς, ακόμα και αν βρίσκονται σε απέναντι πεζοδρόμια σαν πρώην. Η μικρή ξεφουρνίζει στον περιπτερά το οικογενειακό CV σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο.
«Οι γονείς μου ήταν μαζί απ’το σχολείο, μετά χώρισαν, είναι με άλλους, τώρα είναι φίλοι».
Ο περιπτεράς έχασκε σαν να άκουγε για έναν ανοικείο κόσμο. Περίπτωση εξαίρεση. Ο μπαμπάς της την παίρνει κάθε μέρα, μιλάνε με την αδερφή μου για ό,τι απασχολεί τη μικρή, δεν τηρουν ευλαβικά το διάταγμα επικοινωνίας, έχουν πολιτισμό και συνεννοούνται για προσαρμογές. Τα σημεία στίξης μπαίνουν στη δικη τους σχέση. Για τη μικρή υπάχει μόνο άνω και κάτω τελεία.
Θυμάμαι έπειτα την κουμπάρα μου. Παλεύει αυτή να πάει το παιδί στο μπαμπά, αυτός αδιάφορος, τον γονεϊκό χρόνο τον υποκαθιστά η γιαγιά. Αποξένωση από υπαιτιότητα του αποξενωμένου. Ο Νόμος δεν τον υποχρεώνει να το παίρνει. Ο Νόμος το ορίζει σαν δικαίωμα. Υποχρέωση προκύπτει μόνο στο γονιό που πρέπει να του το δίνει. Να τον περιμένει ακόμα και αν ο άλλος δεν εμφανίζεται ποτέ. Αλλιώς, παρακοή. Φυλάκιση.
Μετά θυμάμαι πελάτισα μας στο δικηγορικό που δούλευα παλιά. Το παιδί μίλησε στη δασκάλα για σεξουαλική παρενόχληση από τον πατέρα. Η μάνα κατήγγειλε. Ένα χρόνο μετά αναμένει ακόμα αξιολόγηση της ψυχολόγου από τις Υπηρεσίες Ευημερίας. Αυτός της εξέδωσε εντάλματα παρακοής στο διάταγμα επικοινωνίας. Αυτή συλλαμβάνεται. Υποχρέωσαν να δίνει το παιδί. Πριν ολοκληρώσουν έρευνα. Ανεπαρκής δικαιοσύνη.
Άλλες/οι αποξενώνουν το παιδί γιατί κερατώθηκαν, ή τον/την βρίσκουν ανίκανο/η να αλλάξει πάνες, λες και δεν μπορεί να μάθει, ή, για χίλιες άλλες ασθενικές δικαιολογίες. Απροσδιόριστη εμμονή. Θυμωμένος οίστρος γονεϊκών μποϊκοτάζ. Είναι ένα στοίχημα να μπορέσουμε να διανύσουμε την αρχή ενός διαζυγίου νηφάλια.
Η γονική αποξένωση δεν είναι νέο φρούτο. Αν δεν το ερμηνεύσεις πρώτα ψυχολογικά, δεν μπορείς να το θεραπεύσεις δικαστικά. Πριν δούμε τα διαπραγματευτικά μοντέλα, να δούμε την πραγματικότητα. Τους ανεκπαίδευτους στο θέμα δικαστές. Που κινούν –ή δεν κινούν- το γρανάζι της επαφής, χωρίς σωστά δομημένες ερευνητικές διαδικασίες και θεραπείες. Δεν φυλακίζεις κανένα γονιό αν δεν διερευνήσει πρώτα ειδικός γιατί δεν δίνει το παιδί, γιατί το παιδί δεν πάει, αν η βιωματική σχέση με κάποιο γονιό είναι τοξική. Είτε μιλάμε για σύγχρονες Μήδειες, είτε για κάτι άλλο, χρειάζονται εκπαιδευμένοι διαμεσολαβητές. Υπάρχει βία; Λοβοτομή; Χρειάζεται κάποιος από τους γονείς ψυχολόγο;
Συνήθως, διαταραχές στα παιδιά, προκύπτουν από ένα γονέα που τα απορρίπτει, από νέες συντρόφους που δεν τα αποδέχονται, από γονιό που βγάζει στην επικοινωνία με το παιδί μίσος για τον άλλο γονιό, κατηγορίες, απαξίωση, από τοξικό περιβάλλον, από βία, σεξουαλική παρενόχληση, αδιαφορία, πλύση εγκεφάλου, δυσάρεστα συναισθήματα, εκδίκηση.
Έπειτα, να μην γίνεται αυτό με ένα παρείσακτο ακροατήριο στις αίθουσες δικαστηρίου, να ακούει υποθέσεις ιδιωτικές. Αν οι γονείς κρίνονται ακατάλληλοι να το διαχειριστούν, ανέμενα πιο σωστές εφαρμοσμένες πρακτικές απ’τα δικαστήρια που καθορίζουν ζωές ανθρώπων και ζωές παιδιών με ελαφρότητα, επιπολαιότητα και ανευθυνότητα.
Δεν είναι νεοεφεύρημα η γονική αποξένωση. Είναι φαινόμενο που έπρεπε να είχε θεραπευτεί. Αν τώρα ανακαλύψαμε τα ενδεχόμενα στο backstage, καλά ξυπνητούρια. Το οικογενειακό δίκαιο όπως τροποιήθηκε πρόσφατα, δεν λύνει πολλά από αυτά. Πρέπει να εκσυγχρονιστεί χωρίς μπαλώματα, πριν καταστραφούν άλλες ζωές. Ήδη άργησε. Και ο “εκσυγχρονισμός” του οικογενειακού δικαίου είναι ελλειμματικός…
Και έτσι έχουμε ακόμα βίαια αποκομμένες ζωές γονιών με τα παιδιά τους και παιδιών με ένα γονιό τους.
